نگاهی به پوشاک سنتی ایرانی

نگاهی به پوشاک سنتی ایرانی

اگرچه اکثریت ایرانیان ایرانی هستند، اما ایران دارای اقوام کوچک تری با زبان، سنت و لباس خاص خود است. با تنوع بسیار زیاد لباس‌های سنتی ایرانی، از کلاه‌ها و روسری‌هایی با شکل منحصربه‌فرد که برای هریک از اقوام طراحی شده‌اند تا ترکیب‌های رنگی چشم‌نواز که شایسته اقوام ایرانی می باشد، در اینجا به بررسی لباس‌های سنتی برخی از خارق‌العاده‌ترین اقوام ایران می‌پردازیم.

بختیاری

لباس‌های ایل عشایر بختیاری از نظر طرح منحصر به فرد است و برای انطباق با شرایط آب و هوایی شدیدی که ممکن است در هنگام مهاجرت با آن مواجه شوند طراحی میشود. – از فلات چمن‌زار منطقه خوزستان تا کوهستان چهار محال – در حالی که مردان تونیک می پوشند، شلوارهای گشاد روی مچ پا بسته شده و کلاه جمجمه پشمی، زنان اغلب با دامن های رنگارنگ و چند لایه همراه با جلیقه های همسان دیده می شوند. روسری های بلند آنها با طرح ها یا زیور آلات دست دوخته شده است.

قشقایی

قشقایی ها عمدتاً از اصالت ترک، کرد و عربی، طایفه ای از عشایری هستند که برخی از آنها هنوز مسیرهای کوچ باستانی را دنبال می کنند. زنان با دامن‌های حجیم، چندلایه و رنگارنگ و روسری‌های بلندی که زیر چانه سنجاق شده‌اند، متمایز می‌شوند که به تارهای گشاد مو اجازه می‌دهد تا چهره‌شان را قاب کنند. مردان پیراهن‌های سفید بدون یقه و شنل‌های بلندی می‌پوشند که وسط آن را با یک کمربند محکم می‌کنند. دوگوشی گرد آنها، یا کلاه های “دو گوش”، از نمد پشم گوسفند ساخته شده و منحصر به این قبیله است.

بلوچ

مردم بلوچ از جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان هم مرز با پاکستان و افغانستان هستند. بنابراین، تعجب آور نیست که لباس های سنتی آنها شباهت زیادی به شلوار حجیم (شلوار گشاد با پیراهن یا تونیک بلند) که در آن کشورها می پوشند، دارد. همراه با شلوارهای گشاد و لباس های رنگارنگ گلدوزی شده تا روی زانو، زنان خود را با دستبند، گردنبند و سنجاق طلا می آرایند و شال دوم و بلندتر اغلب سر و شانه هایشان را می پوشاند. شلوارهای بلند، پیراهن های گشاد و عمامه برای مردان مرسوم است

ترکمن

ترکمن ها که اکثراً در شمال ایران و در امتداد مرز با ترکمنستان زندگی می کنند، صدها سال است که به عنوان یک ایل کوچ نشین زندگی می کنند. امروزه، ریشه بیشتری دارند و بسیاری در خانه های دائمی و چادر زندگی می کنند، اگرچه برخی از آنها سنت عشایری را ادامه می دهند. رنگ های خاکی بر لباس سنتی مردان و زنان ترکمن غالب است. زنان با پوشیدن لباس‌های بلند با روپوش‌های باز، اغلب قسمتی از صورت خود را با پارچه‌ای که درست زیر بینی آویزان است، پنهان می‌کنند. کلاه های پشمی که برای محافظت در برابر هوای سرد استفاده می شود، ویژگی بارز لباس مردانه است.

کرد

کردها بومی کردستان هستند، یک قلمرو ژئو-فرهنگی که در منطقه وسیعی که بخش‌هایی از ترکیه، سوریه، عراق و ایران را در بر می‌گیرد، گسترده شده است، بنابراین جای تعجب نیست که لباس‌های سنتی از منطقه‌ای به منطقه دیگر کمی متفاوت است. یکی از ویژگی های ثابت این است که هم مردان و هم زنان تمایل دارند لباس‌های گشاد بپوشند که در قسمت کمر با یک کمربند پهن شکل می‌گیرد. مردان ژاکت های همسان می پوشند، در حالی که زنان روسری خود را با سکه های آویزان و جواهرات تزئین می کنند. گاهی اوقات، مردان و زنانی را می بینید که کلاه مخملی مشکی بر سر دارند که با مهره های کهربایی و فیروزه ای یا طلسم های طلایی و نقره ای تزئین شده است.

لر

برخلاف مردان لر که طرفدار رنگ‌های خنثی، کلاه‌های نمدی مشکی و شال‌های سفید دور کمرشان هستند، زنان به رنگ‌های روشن متمایل می‌شوند و راه راه‌های علامت تجاری بر روی سرآستین‌های شلوارشان بسته شده است. جلیقه آستین‌های لباس بلندی را که از بالا پوشیده بود نشان می‌دهد و پس از پیچیدن روسری به دور سر، گردن و شانه‌ها، تکه‌ای بلند از آن به پشت آویزان می‌شود. منجوق‌های بسیار دقیق روی لباس و همچنین سکه‌ها و مهره‌هایی که روی روسری آویزان شده‌اند، لباس‌های سنتی لر را به یکی از چشم‌نوازترین لباس‌ها تبدیل کرده‌اند

گیلک

مردم گیلک که بومی منطقه شمالی گیلان هستند، عشایری سنتی ندارند و ترجیح می دهند در رشته کوه البرز و دشت های اطراف به کشاورزی و دامپروری بپردازند. لباس زنانه شامل پیراهن‌های چین‌دار بلند است که با جلیقه‌های مخمل مشکی تزئین شده با گلدوزی‌های درخشان و به جای شلوارهای گشاد رایج در لباس‌های سنتی ایرانی، دامن‌هایی روی زمین قرار دارد که با خطوط افقی رنگارنگ تزئین شده‌اند. کمد لباس مردانه بی صداتر است، با تم سیاه و سفید که با رنگ های روشن در جوراب ها یا کمر بند نخی پهن برجسته می شود

مازندرانی

مازندرانی‌ها که بومی منطقه خزر ایران هستند، نسبت به سایر اقوام که لباس‌های شاداب‌تر را ترجیح می‌دهند، بومی های متواضع‌تری هستند. زنان زیر دامن‌های کوتاه و پف دار شلوار مشکی می‌پوشند و بالاتنه‌ای به سبک تونیک به طول کمر می‌پوشند که معمولاً روی آن طرحی سنتی گلدوزی شده است. روسری آنها تزئینی ترین وسایل است که با مهره و منگوله تزئین شده است. مردان نیز ساده هستند، با یک جلیقه ساده روی پیراهن‌های نخی سفید، در شلوارهای شکاری و جوراب‌های تیره که تا زیر زانو کشیده شده‌اند.

ابیانه

در روستای ابیانه در مرکز ایران، یکی از قدیمی‌ترین نقاط کشور، پیری جمعیت با ادامه پوشش سنتی، سنت‌های روستا را زنده نگه داشته است. زنان دامن‌های هوادار و زیر زانو روی شلوارهای مشکی گشاد می‌پوشند، در حالی که روسری‌های بلند و سفید گلدارشان موها و شانه‌هایشان را می‌پوشاند. مردان همچنین با شلوارهای مشکی گشاد، جلیقه های رنگارنگ و کلاه های جمجمه پشمی ظاهر سنتی خود را حفظ می کنند.

بندرعباس و قشم

زنان شهر بندرعباس جنوبی و جزیره قشم به خاطر چادرهای گلدار و رنگارنگ (تکه پارچه بزرگی که موها و بالاتنه را پوشانده است) و نقاب، پوشش صورت که در دو نوع وجود دارد، قابل توجه هستند. اولی تصور ابروهای پرپشت و سبیل را از دور می دهد، حیله ای که در گذشته برای فریب دادن مهاجمان احتمالی به اشتباه گرفتن زنان با مردان استفاده می شد. دیگری یک پوشش مستطیل دوزی است که فقط چشم ها را آشکار می کند. بسیاری از زنان امروزه نقاب را انتخاب نمی‌کنند، اما این بخشی از یک سنت چند صد ساله است که به محافظت از صورت در برابر باد، شن و آفتاب سوزان در این مناطق کمک می‌کند.